Był czas, gdy banki państwowe wielu krajów gwarantowały wymianę swoich banknotów na złoto po określonej cenie – czasami masa złota wskazywała bezpośrednio na banknot.

W 1717 roku Newton, który oprócz wszystkich swoich naukowych osiągnięć był także gubernatorem Mennicy Królewskiej, de facto wprowadził standard złota ustalając stały kurs funta szterlinga w stosunku do złota. W tym czasie istniały już pierwsze banki centralne: Bank Amsterdamski (1609), Bank Anglii (1694), francuski Banque Generale (1716). Chociaż Newton powiązał wartość funta ze złotem w 1717 r., standard złota został oficjalnie wprowadzony w Anglii dopiero 100 lat później, w 1816 r., po zwycięstwie nad Napoleonem.

Brytyjski funt szterling uchodził wówczas za najbardziej stabilną walutę na świecie. I było to uzasadnione, gdyż w każdej chwili funt szterling mógł zostać przekazany bankowi i w zamian otrzymać pełnowartościowe złoto bez utraty jego ilości.

USA przejęły wówczas obowiązek zabezpieczenia banknotów w złocie. Kongres USA ustalił cenę złota w 1792 r., ale później zobowiązał się do wymiany banknotów na złoto.

Również w innych krajach podejmowano próby dodawania złota do pieniędzy papierowych, aby zadeklarować ich zrównoważony charakter. Do państw tych zaliczały się Belgia, Wielka Brytania, Niemcy, Holandia, Rosja (wprowadziła złoty rubel w latach 1897-1899), Francja i Szwajcaria.

Utworzyli blok złota i uzgodnili dla nich jedną cenę złota. Ułatwiło to przeliczanie kursów walut i przeprowadzanie wzajemnych rozliczeń.

Jednak nie wszystkie kraje były w stanie stale zabezpieczać zawartość złota w swoich pieniądzach. Rosja wycofała się ze Złotej Puli w 1914 r. w związku z wybuchem I wojny światowej, Wielka Brytania w 1931 r., USA w 1971 r. (patrz tabela 1).

Rok 1971 to faktyczna data zakończenia okresu złotego standardu. Rządy wszystkich krajów powstrzymywały się od zabezpieczania swoich pieniędzy w złocie. Jednocześnie do wzajemnych rozliczeń pomiędzy krajami bloku złota zastosowano warunkową cenę złota na poziomie 35 dolarów za uncję.

W 1976 roku ogólną decyzją uczestników bloku złotego zaprzestano uznawania złota za miarę wartości walut, jego cena nie była już utrzymywana sztucznie. W rezultacie złoto zostało sprzedane jako zwykły towar będący przedmiotem obrotu giełdowego, a jego cena zaczęła gwałtownie rosnąć.